|
T.C.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
ÖZEL NOYA BİLGİSAYAR KURSLARI
BİLGİSAYAR İŞLETMENLİĞİ
.::DERS NOTLARI::.
Tel: (212) 238 99 32
www.noyabilgisayar.net
Yazar: Bilgisayar Öğretmeni Nevzat Şimşek
|
BİLGİSAYAR ve TEMEL KAVRAMLAR
Bilgisayar Nedir?
Girilen bilgileri depolayabilen, bu bilgiler ile istenilen her türlü aritmetiksel ve mantıksal işlemlerin yapılmasını sağlayan elde edilen sonuçları ekran aracılığıyla kullanıcılara görüntüleyen, istenilen bilgileri ve sonuçları yazıcı aracılığıyla kağıda yazdırarak insanlara bir rapor olarak sunabilen elektronik bir makinedir.
Bilgisayarın Kullanım Alanları;
İlk bilgisayarlar bilimsel çalışmalar, araştırmalar ve iletişim gibi alanlarda kullanılıyordu, günümüzde ise bilgisayar; çok yönlü bir makine haline gelerek her alanda kullanılır hale gelmiştir. Müzik seti gibi müzik dinlenebilir, TV gibi film seyredilebilir, faks, e-posta hizmetleri, sohbet-iletişim, oyun-eğlence, eğitim vs. aklımıza gelebilecek her alanda bilgisayar kullanılabilmektedir.
Bilgisayar Sistemi
Bilgisayar sistemi, yazılım ve donanım olmak üzere iki ana birimden oluşur.
1. Donanım (Hardware):
Bilgisayarın elle tutulup, gözle görülebilen manyetik ve fiziksel olarak bütün ünite ve yan birimleri donanımı oluşturur.
2. Yazılım (Software):
Donanım aygıtlarının istenilen amaçlar doğrultusunda verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan programlar
topluluğuna yazılım adı verilir.
DONANIMI OLUŞTURAN ÜNİTELER
Ekran (Monitör, Display):
Bir görüntü birimidir, bilgisayarda yapılan işlemler anında ekran aracılığı ile görüntülenir. Bir çok boyutlarda ve şekillerde ekranlar vardır. Ekran boyutları ‘inch’ olarak ifade edilir. Türleri ise üretildiği teknoloji bakımından ikiye ayrılır; bunlar; analog ekranlar ve digital ekranlardır.
Son yıllarda özellikle LCD / TFT ekranlar daha çok tercih edilmeye başlandı. Bu ekranlar tüplü olmayıp kristal ekranlardır. Diz üstü bilgisayarların ekranları gibi. Bu ekranlar kaliteli görüntü vermekle birlikte, radyasyon olmadığı için sağlık açısından en avantajlı ekranlardır. Fakat fiyat açısından normal ekranların yaklaşık üç katıdır.
Klavye (Keyboard):
Ülkemizde, F Klavye ve Q Klavye olmak üzere iki çeşit klavye kullanılmaktadır. Birbirinden farkları sadece harflerinin diziliş sırasıdır. Bir klavye üretilirken o dildeki karakterler, kelime yapıları, dil özellikleri incelenir. Bu kelimeler daha hızlı, daha rahat, nasıl yazılır bunun araştırması yapılarak klavyedeki tuşların dizilimi sağlanır. Q Klavye İngiliz klavyesinin Türkçeleştirilmiş halidir. F Klavye ise dilimize uygun olan klavyedir. Bu bakımdan Türkiye Türkçe’sini kullanan bir bilgisayar kullanıcısının F Klavye kullanması birim zamanda yazma hızını artıracaktır. Çünkü F Klavyede sık kullandığımız harfler hızlı kullanabildiğimiz parmaklara gelecek şekilde dizayn edilmiştir (a, k, m, l harfleri gibi). Q Klavyede ise bu tasarım İngiliz alfabesine göre ayarlanmış ve o dilde sık kullanılan j, u, f gibi harfler orta tuşlara alınmıştır. Bu nedenle Türkçe kullanan birinin F Klavye kullanması avantajlı bir seçimdir.
Kasa (Case):
Bilgisayarda bütün işlemler bu ünite aracılığıyla yapılır. Kasanın ön yüzeyinde Power (Bilgisayarı Açma Kapama) Butonu, CD ve DVD takmak için sürücüler, bilgisayarı yeniden başlatmak için Reset butonu vardır. Kasanın arkasında ise, yazıcı, Mouse, hoparlör, mikrofon gibi aygıtları bağlamak için bağlantı noktaları vardır.
BİLGİSAYAR KASASINDA BULUNAN BAŞLICA ÜNİTELER
-
AnaKart (Main Board)
-
İşlemci (Cpu)
-
Ram
-
Ekran Kartı
-
Hard Disk
-
Güç Kaynağı
-
Ses Kartı vb.
AnaKart
Bilgisayarın temeli ana karttır. Bilgisayarın bütün elemanları ana kart üzerinde slot adı verilen yuvalara takılır. Bir aygıtın işlem görebilmesi için mutlaka ana kartla bir bağlantısının olması ve uyumlu olması gerekir.
İşlemci
Ana kart üzerinde CPU adı verilen işlem ünitesi vardır. Bilgisayarda bütün işlemler bu ünite kontrolünde yürütülür. CPU’ya aynı zamanda mikro işlemci denir. Bilgisayarın CPU’su bilgisayarın modelini de belirtir. Bilgisayar alımlarında ilk olarak işlemcisi sorulur. Örneğin Pentium IV 3.0 Ghz gibi bunun anlamı, mikro işlemcinin tipi Pentium 4 ve hızı 3.0 Ghz dir.
Ram
Random Access Memory kelimelerinin kısaltmasından meydana gelen Ram, rastgele kullanılan hafıza anlamına gelmektedir. yaptığımız işlemler kayıt yapılıncaya kadar bu hafızada tutulur ve işlenir. Yaptığımız işlemler sabit diske veya başka bir ortama kaydedilinceye kadar burada tutulur, elektirik kesilmelerinde bu hafıza boşalır. Bu hafızanın büyüklüğü bilgisayarın rahat ve hızlı çalışmasını sağlar.
Güç Kaynağı (Power Supply)
Bilgisayarın güç kaynağıdır. 220 volt elektriği alarak bilgisayarın içindeki bütün elemanlara ayrı ayrı voltajlarda enerji beslemesi sağlar
Sabit Disk (Harddisk)
Bilgisayar kasasında bulunan sabit bir kayıt ortamıdır. Çok büyük bilgi depolama kapasitelerine sahiptirler. C Sürücüsü olarak isimlendirilir. Günümüzde 500Gb ile 16 TB arası Harddiskler kullanılmaktadır. İlk üretilen harddisk yaklaşık 10 Mb kapasitede idi.
Cd ve Dvd Rom
Cd ve Dvd disklerde bulunan film, müzik ve programların bilgisayarda kullanılmasına imkan sağlar. Bir cd 650-700 Mb’lık bilgi alabilmektedir. Bu değer yaklaşık 300 mp3 müzik veya bir saatlik filme denk gelir, Bir dvd yaklaşık 4,5 gb kapasitedir. Ayrıca dünyaca ünlü ansiklopediler Cd’lere kayıt yapılmış durumdadır. Günümüzde Cd’lerin yaygınlaşması e-arşiv sisteminin gelişmesine yardımcı olmuştur.
Bilgisayarın Yan Brimleri
Burya kadar bilgisayarın olmazsa olmaz parçalarından bahsettik, yani bu parçalardan herhangi biri eksik olursa bilgisayar çalışmaz yada tam olarak işlevini yerine getiremez şimdi bilgisayarın yan birimlerinden bahsedelim bunlardan en önemlisi yazıcıdır. Yazıcılar boyutlarına ve yazım tekniklerine göre aşağıda görüldüğü gibi özetlenebilir.
Nokta Vuruşlu Yazıcı
İlk üretilmeye başlanan yazıcı nokta vuruşlu yazıcıdır, daktilo mantığıyla bir şeride vurarak satır satır yazar. Bu özelliği sayesinde günümüzde de halen üretilmekte ve özellikle muhasebe evrakları için tercih edilmektedir. Çünkü Muhasebede her belge en az iki nüshadır ve vurma ile yazan bu yazıcı kopya özelliğini en iyi ortaya çıkaran yazıcıdır. Bu yazıcı ile basılan evraklarda hangi evrak hangisinin ikinci nüshasıdır kolaylık belli olur ve delil olma avantacı sağlar. Bu yazıcılar şerit adı verilen sarf malzeme ile çalışırlar, şerit eskiyince yenisi ile değiştirilir.
Mürekkep Püskürtmeli Yazıcı
Satır satır mürekkebi püskürterek yazan bir yazıcı çeşididir. En canlı baskılar bu yazıcılar aracılığıyla alınabilir, bu nedenle özellikle fotoğrafçılar tercihen bu yazıcıyı kullanırlar. Bu yazıcılar kartuş adı verilen mürkkeple dolum yapılırlar.
Lazer Yazıcı
Lazer yazıcılar, fotokopi mantığıyla bütün satırları bir anda basarlar ve çıkarırlar. Bu nedenle hızın öneli olduğu bir çok kurumda özellikle tercih edilirler, ayrıca fotokopi, tarayıcı faks gibi birçok özelliğide bünyesinden barındırabilirler. Bu özellikler mürekkep püskürtmeli yazıcılarda da olabilir ancak maliyet lazer yazıcılara göre daha yüksek olur. Bu yazıcılar toner adı verilen sarf malzeme tüketirler
Bellek Ölçü Birimleri
Bilgisayar ikili sayı sistemine göre çalışmaktadır. İkili sayı sisteminde 0 ve 1 olmak üzere iki adet rakam vardır. Bu rakamların her birine bir bit denir. 8 bit bir karakteri (sayı, harf, işaret) oluşturur. Bir karakter hafızada ve disk üzerinde 1 byte’lık yer kaplar. Ekranda gördüğümüz, resimler, animasyonlar vs. her tür bilgi bilgisayar bünyesinde 0 ve 1 olarak işlem görmekte ve saklanmaktadır.
Bir birimi bir üst birime dönüştürmek için 1024’e bölünür bir alt birime dönüştürmek için 1024 ile çarpılır. Buna göre 650 Mb.'lık bir cd, yaklaşık 1000 sayfalık, 1000 adet kitap bilgisi depolayabilir.
Klavyedeki Tuşlar ve Görevleri
Esc Tuşu
Genel olarak bütün programlarda çıkış, yapılan bir işlemi iptal etme, açılan bir menüyü kapatma amacıyla kullanılır.
Fonksiyon Tuşları:
F1 den F12 ye kadar olan tuşlardır. Klavyede görevi değişebilen tek tuş grubudur. Kullandığımız her programda farklı farklı görevler alır.
Tab Tuşu:
İmleci (cursor) ekranda belli aralıklarda ilerletir. Form tipi belgeleri doldururken bir alandan diğer bir alana geçmek için tab/sekme tuşuna kullanılır.
Caps Lock Tuşu:
Küçük harften büyük harfe, büyük harften küçük harfe geçiş yapar. Bilgisayar ilk açıldığında yazım modu küçük harftir. Caps Lock tuşuna basıldığında klavyenin sağ köşesindeki Caps Lock ışık led’i yanar ve büyük harfe geçilmiş olur. Tekrar basıldığında ise ışık söner ve küçük harfe geçilmiş olur.
Shift Tuşu:
Rakamların üzerinde bulunan işaretlerin yazılmasını sağlar.
Ctrl Tuşu (Control/Kontrol):
Birtakım işlemlerin kısa yoldan yapılması için kullanılır. Örneğin Ctrl+P tuşlarına birlikte basıldığında ekrandaki belge yazdırılır.
Alt Gr Tuşu:
Rakamların sağ üst veya alt köşesindeki ikinci işaretlerin yazılmasını sağlar.
Alt Tuşu:
Bu tuşa bir defa basıldığında kullanmakta olduğumuz programın dosya menüsü işaretli bir hale gelir. Enter tuşuna basınca da menü açılır. Ayrıca Windows işletim sisteminde her menü isminin bir harfi altı çizilidir. Alt tuşu ile altı çizili menü harfine basınca o menü açılır. Örneğin Alt+E tuşlarına birlikte basılırsa ekle menüsü açılır.
Back Space Tuşu:
Ekranda ki bilgileri sağdan sola doğru siler. Her basıldığında bir karakter silinir ve imlecin pozisyonu bir sola kayar. Bu tuşa geri silme tuşu da denilir.
Delete Tuşu:
İmlecin sağında kalan karakterleri silmek için kullanılır.
Enter Tuşu:
Giriş, Onaylama, satır atlama ve satır başı yapma gibi işlemleri için kullanılır tuştur.
Print Screen Tuşu:
Ms-Dos ortamında ekrandaki bilgileri kağıda yazdırır, Windows ortamında ise ekranı pano görüntüleyiciye aktarır. Başka bir deyişle Windows ortamında ekranın fotoğrafını çekmek için kullanılır. Alt tuşu basılı iken Print Screen tuşuna basılırsa sadece etkin pencerenin fotoğrafı çekilmiş olur.
Page Up / Page Down Tuşları:
Ekranda birden fazla sayfalar halinde bir belge varsa, bu belge üzerinde sayfa sayfa ilerlemek ve gerilemek için kullanılır.
Num Lock Tuşu:
Klavyenin sağ tarafında bulunan rakamlar grubunun kullanılmasını yada kapatılmasını sağlar.
Kısayol Menü Tuşu (Sağ Tuş Menüsü)
Bulunduğumuz ortam ile ilgili yapabileceğimiz işlemlere ilişkin kısayol seçeneklerini içeren kısayol menüsünü görüntüler.
İşletim Sistemi
Bilgisayarın açılmasını ve işlem yapmaya hazır konuma gelmesini sağlayan yazılımlara işletim sistemi denir. Her bilgisayarın mutlaka bir işletim sistemi vardır. İşletim sistemi olmayan bir bilgisayarın açılması ve işlem yapması mümkün değildir. Windows, Linux, ios, android gibi bir çok işletm sistemi vardır bunlardan en yaygın olanı ve en sık kullanılanı Windows işletim sistemidir. Windows 95, Windows 98, Windows 2000, Windows XP, Vista, Windows 8, Windows 10 günümüze kadar Windows'un çıkarmış olduğu başlıca işletim sistemleridir.
Microsoft Windows İşletim Sistemi
Windows işletim sistemi, Microsoft firması tarafından hazırlanarak piyasaya sunulmuştur. Dünyada en çok kullanılan işletim sistemidir. Ülkemizde Türkçe ve İngilizce versiyonları kullanılmaktadır. Herkesin kolayca kullanabileceği basitlikte, çeşitli ses ve görüntü efektleri özellikleri ile güçlendirilmiş bir işletim sistemidir.
Bilgisayarımızı ilk açtığımızda eğer bilgisayarımızda Windows işletim sistemi mevcut ise otomatik olarak çalışarak adına Masa Üstü dediğimiz ekran görüntüsü karşımıza gelecektir. Masa üstündeki resim ve desenler değiştirilebilir, her kullanıcı kendi zevklerine göre masaüstü özelliklerini ayarlayabilir Windowsun masa üstü görüntüsü değiştirilebilmekle birlikte ve sürümden sürüme farklılık gösterebilmekle birlikte klasik olarak ekranın alt kısmında bulunan çubuğa görev çubuğu, çubuğunun sol köşesinde başlat butonu ve menüsü, sağ köşesinde ise saat, tarih, dil, görüntü ve ses simgeleri bulunmaktadır. Windows, hem Mouse (Fare) ile hem de klavye ile kullanılabilmektedir. Klavyeden Windows’u kullanabilmek için Windows bayrağı tuşuna veya Ctrl+Esc tuşlarına basılır, yön tuşları ile menülerde hareket edilerek istenilen seçenek üzerindeyken Enter tuşuna basarak program ve komutlar çalıştırılır. Fareyi zemin üzerinde hareket ettirdiğimizde işaretçi adı verilen ok’ta ekranda hareket eder. Fareyi sol veya sağ elle kullanabiliriz ama genel olarak sağ elle tutulup sol tuş ile seçim yapılır. Birçok Fare tasarımı vardır; iki tuşlu olanlar, 3 tuşlu olanlar, kablosuz olanlar ve kısayol tuş bileşeni olan fareler.
Fare İle Tıklama Olayları
Sol Tuşu Tek Tıklama
Bir menüyü açmak, menüden komut seçmek, ekrana gelen sorulara cevap vermek, ekrandaki bir takım butonlara basmak için farenin sol tuşu ile tek tıklama işlemi yapılır.
Sol Tuşu Çift Tıklama
Masa üstünde olduğu gibi simge halinde bulunan klasörleri, programları, belgeleri açmak için farenin sol tuşu ile çift tıklanır.
Sol Tuşu Tıklayıp Bırakmadan Sürükleme
Masa üstünde olduğu gibi simgeleri, bir takım programların içindeyken ekrandaki resimleri, nesneleri ve program pencerelerini taşımak (yer değiştirmek) için farenin sol tuşu ile tutularak sürüklenir. Bu olaya sürükleme bırakma olayı denir. Sürükleme ve bırakma ile taşıma işlemi yapılabildiği gibi boyutlandırma işlemi de yapılabilir. Ekrandaki resimlerin veya ekrandaki program pencerelerinin kenarlarından fare oku ile tutularak sürüklemek suretiyle pencereler ve resimler büyütülebilir veya küçültülebilir.
Sağ Tuşu Tek Tıklama
Bulunduğumuz ortamda o an ne yapabiliriz bu konuda bir seçenek listesi görüntülenmesini sağlar. Buna kısa yol menüsü de denir. Genel olarak bütün rogramlarda farenin sol veya sağ tuşu etkin bir şekilde kullanılır. Bazı farelerin orta tuşları döndürülebilen bir rulo halindedir. Bu rulo özellikle ekrandaki belgelerin kolayca aşağı ve yukarı saydırılmasını sağlar. Windows işletim sistemi Fare ile çok kolay bir şekilde kullanılmaktadır. Fakat fare bozulursa veya fare ile ilgili bir problem olursa, farenin yaptığı bütün görevler klavyede kısayol tuşu olarak ta vardır. Klavye kullanılarak bir takım işler yine yürütülebilir
Program Pencerelerinin Temel Özellikleri
Windows işletim sistemi pencerelerden oluşmuş bir işletim sistemidir. Bilindiği gibi Windows İngilizce bir kelime olup Türkçe karşılığı ise pencerelerdir. Bütün programlar pencerelerden oluşmakta ve her pencerenin benzer özellikleri bulunmaktadır.
Windows İşletim sistemi ile Windows işletim sistemi içersinde çalışan bütün paket programlar arasında genel olarak bir uyumluluk vardır. Yani bir takım kısayol tuşları, menü seçenekleri ve pencere özellikleri bütün programlarda standart olarak mevcuttur. Windows işletim sistemi ile birlikte birkaç programı öğrendikten sonra artık bütün paket programları kolayca kullanabiliriz.
Bütün Program pencerelerinin bir başlık çubuğu vardır. Başlık çubuğunun sol kısmında program adı ve belge adı bulunur. Sağ kısmında ise programı kapatma, ekranı kaplama, önceki boyuta geçiş ve simge durumuna küçültme butonları bulunur.
Boyutlandırma Köşesi:
Pencerenin sağ alt köşesine Mouse oku konumlandırılarak çaprak ok şeklini aldığında basılı tutup sürüklenerek sürükleme yönünde genişletme yada daraltma yapmış oluruz. Aynı şekilde pencere kenarlarıda bu işlem için kullanılabilir.
Pencereyi Taşıma:
Fare ile başlık çubuğundan basılı tutup sürüklenerek ilgili pencere ekran üzerinde istenilen yere taşınabilir.
Program - Belge - Klasör ve Kısayol Kavramları
Program Nedir?
Doğrudan çalıştırılabilen belirli bir iş veya hizmeti gerçekleştiren yazılımlardır. Windows ortamında bir programı çalıştırmak için simgesini veya ismini çift tıklamak yeterlidir.
Belge Nedir?
Programların bünyesinde kullanıcıların yapmış olduğu çalışmalar disk üzerine bir belge olarak kayıt yapılır. Örnek olarak Wordpad bir kelime işlem programıdır, bu programda yazılmış bir yazı ise belgedir.
Klasör Nedir?
Programlarımızı ve belgelerimizi bir birinden bağımsız olarak ayrı ayrı gruplar halinde saklamak amacıyla kullanılan bir sistemdir.
Kısayol Nedir?
Sabit diskimizde belge ve programlara daha kısa yoldan ulaşmak amacıyla oluşturulan simgelere kısayol denir. Kısayol oluşturmanın bir çok yolu vardır. Bunlardan en sık kullanılanı ilgili program simgesi üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden Gönder / Masa üstü (Kısayol Oluştur) komutlarını seçerek yapmaktır. Bir simgenin kısayol olup olmadığı sol alt köşesinde oluşan ok işaretinden de anşılabilir.
İş ve işlemlerimizi bilgisayarda yapabilmek için programları kullanırız, bu programların bir kısmı Windows İşletim Sisteminin Bünyesinden standar olarak sunulmakla birlikte, bir kısmı ise sonradan yüklenmesi gerekmektedir. Paint, Not Defteri, WordPad gibi programlar windowsun standart program öğlerinden biridir. Örneğin, yazı yazma işlerimiz için WordPad programını kullanabiliriz, ancak daha gelişmiş bir yazım programına ihtiyaç duyarsak MS Word'ü satın alıp yükleyebilirz.
WORDPAD
Wordpad Windows işletim sisteminin bir kelime işlem öğesidir. Çeşitli dilekçe, mektup, rapor ve diğer belgelerimizi yazarak kayıt yapma, yazıcı aracılığı ile kağıda yazdırma işlemlerini sağlayan bir uygulamadır. Bilgisayar dünyasında bir çok kelime işlem programı vardır. Bunlar; Microsoft Word, Word Prefect, Lotus Smart Suite Word, Open Office Word gibi. Bilgisayarımızda bir ofis programı yüklü ise genel olarak ofis programlarındaki Word’te yazışmalar yapılır. Ama bilgisayarımızda herhangi bir ofis programı yoksa mecburen Windows’un standart öğesi olan wordpad ile yazışmalarımızı yapmamız gerekir. Wordpad diğer ofis programlarındaki Word programlarına göre çok daha yeteneksiz bir uygulamadır.
Aşağdaki Örnek Yazıyı WordPad programında yazarak kayıt yapınız.
Yukarıdaki belgeyi ekrana yazdıktan sonra şimdi kayıt işlemine geçelim.
Ekrandaki belgeyi kayıt yapmak için Dosya Menüsünü açarak kaydet komutunu seçmeliyiz. Kaydet komutu seçildiği takdirde ekrana aşağıda görülen kaydetme penceresi görüntülenir.
Kayıt aşamasında Kayıt yeri ve kayıt ismi çok önemlidir, yani belgenin hangi isimle nereye kayıt yapıldığı bilinmelidir. Özetle kayıt yapılırken aşağıdakilere dikkat edilmelidir.
-
Kayıt Yeri
-
Kayıt Adı
-
Harf Sayısı (en fazla 255 karakter girilebilir, dikkat etmeseniz bile uyaracaktır)
-
Özel Karakterler kullanılamaz
Kayıt sırasında dosya uzantısı vermek mecburi değildir. Kullandığınız program kendi uzantısını belirlediğiniz belge ismine otomatik olarak ekleyecektir. WordPad ile yaptığınız bir belge rtf uzantısı ile kaydedilir. Bir belgeyi WordPad ile oluşturmuş olsanız bile, bilgisayarınızda Ms Word gibi daha gelişmiş bir program varsa otomatik olarak MS Word'e yönlendirilirsiniz.
Örnek 1:
Örnek 2
Bir programda bir belgeyi hazırladıktan sonra kayıt yaparken sadece bir isim vererek kaydet butonuna basarak kayıt işlemini tamamlarız. Çalışmakta olduğumuz program hazırladığımız belgeyi kayıt yaparken belgemize otomatik olarak bir uzantı ekler. Her program kendine özel bir uzantı ekleyince program grupları meydana gelir. Mesela paint belgelerinin uzantısı bmp, word belgelerinin uzantısı doc, excel belgelerinin uzantısı xls vs, Windows dosya listelerini görüntülerken belgelerinin uzantılarına göre simge ve isimlerini listelemektedir.
Dosya Uzantıları
Her dosyanın bir uzantısı vardır. Bu uzantılar bize ilgili dosyanın yapısı, hangi programda oluşturulduğu gibi konularda bilgi verir. Windows ortamında yaptığımız bir çalışmayı herhangi bir isimle kayıt yaparken ilgili program bu isme kendisine ait olan uzantıyı otomatik olarak verecektir. Uzantılar hakkında bilgi sahibi olmak özellikle arama ve tarama ekranlarında bize faydası olacaktır. Ayrıca bir dosyanın uzantısına bakarak, o dosyayı nasıl çalıştırabileceğimizi yada açabileceğimizi anlayabiliriz. Bilgisayarı etkin bir biçimde kullanabilmek için uzantılar hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Örneğin Excel’de oluşturduğumuz bir dosyayı muhasebe olarak kaydettiğimiz düşünelim, bu belge gerçekte bilgisayarımıza şöyle kaydedilecektir; muhasebe.xlsx Burada muhasebe, ilgili dosyanın adı noktadan sonra gelen xlsx ise bu dosyanın uzantısıdır. Bu dosyanın bir Excel dosyası olduğunu uzantısından anlayabiliriz.
PAİNT
Duvar kağıdı deseni oluşturmak, firma amblemleri, karikatürler çizmek, scanner ile çekilmiş resimleri düzenlemek vs. amaçlarla kullanılan Windows’un çizim öğesidir.
Paint Windows işletim sisteminin bir çizim öğesi olmakla birlikte bütün çizemlerimizi yapabileceğimiz anlamına gelmez. Daha gelişmir progrmalra olarak AutoCadr, PhotoShop gibi gelişmiş programlar da kullanılabilir.
Aşağadaki örnek uygulamayı paint kullanarak yapınız, bu örnek uygulamada bir resmin üzerine iki şekilde yazı yazılmıştır.
Örnek 2
Örnek 3
NOT DEFTERİ
Küçük çaplı metinler yazmak veya çeşitli programlarda oluşturulmuş metinleri açmak, düzenlemek, kağıda yazdırmak gibi işlemler için kullanılır. Adından da anlaşıldığı gibi Windows’ta kısa notlar tutabilmek için fazla özelliği olmayan bir kelime işlem programıdır. Ayrıca yazılım kodlamamasında da kullanılabilen bir kod yazılım işlemi içinde kullanılabilir.
Aşağıda görülen asırlık tavsiyeleri not defterinde yazınız.
*Hasta olmadıkça, ilaç kullanmayın!
*Sık sık olgunlaşmış meyve yiyin!
*Genç hayvan etini tercih edin!
*Yemekleri iyi pişirin!
*Lokmaları iyice çiğneyin!
*Yemekten hemen sonra su içmeyin!
*Sabah kahvaltısız işe gitmeyin!
*Akşam yemekten sonra gezinin.
Bilgisayardaki mevcut bütün karakter ve sembolleri görüntüler ve çalışmalarımızda kullanmamızı sağlar. Bu bölümden istediğimiz sembolün yada karakterin üzerini tek tıkladıktan sonra seç butonuna basarak kopyalanan karakter bölümüne alırız. Kopyala butonuna basarak Pano Görüntüleyiciye aktarırız. Herhangi bir programa girdikten sonra Düzen menüsünden Yapıştır komutu ile seçtiğimiz karakterleri istediğimiz program veya belgeye aktarabiliriz. Klavyede olmayan bir işareti, sembolü yada karakteri yazmamız gerektiğinde bu bölümden faydalanılabilir. Word programı gibi bazı programların Ekle menüsünden bu simge ve sembollere ulaşılabilir ve istenilen sembol yada simge kullanılabilir.
Bilgisayarımızda çalıştığımız süreç içerisinde bilgisayar kendi kendine zaman zaman yedek alır. Son yüklediğimiz programlardan dolayı bilgisayarımızda
aksaklıklar çıktıysa veya biz yokken başkaları bilgisayarımızda ki bir çok programı yanlışlıkla silmiş ise, Sistem Geri Yükleme sayesinde bilgisayarımızı eski haline getirebiliriz. Ayrıca Sistem geri yükleme sayesinde ayarlarımızda geri yüklenmiş olacaktır. Bu seçenek sayesinde virüs bulaşması gibi bazı durumlarda bilgisayarımızı virüs bulaşmadan önceki bir tarihe geri yükleme yaparak virüsten kurtarabiliriz. Bozulan programları düzeltmek yada bilgisayarımızı sorunsuz bir tarihteki ayarlarına geri yüklemek için etkili bir çözümdür. Ancak bazı virüsler yada sorunlardan dolayı geri yükleme yapılamayabilir.
Otlook Express
Mail gnderme ve alma işini mail hizmetini aldığımız siteden yapabiliriz. Ancak bazı durumlarda daha gelişmiş bir yapıya ihtayç duyabiliriz. örneğin bilgisayarımızda bulanan bir resmi yada dosyayı üzerinde sağ tıklayarak mail olarak gönderme seçeneğini seçtiğimizde Outlook kurulu değilse gönderme işlemi başarısız olur.
Dosyaları e-mail Olarak Gönderme:
Herhangi bir belge veya dosyayı e-mail olarak göndermek için, göndermek istediğimiz dosyayı seçtikten sonra, Dosya menüsünden Gönder / Posta Alıcısı seçilir. otomatik olarak Outlook Express programı çalışır. Outlook Express programında dosyanın gönderileceği e-mail adresini ilgili alana yazdıktan sonra Gönder butonuna basıldığında istenilen email adresine bir dosya gönderilmiş olur.
Dosya ve Klasör Silme:
Disk üzerinden silmek istediğimiz dosya veya klasörü seçtikten sonra Dosya menüsünden Sil komutu (veya üzerinde sağ tıklayarak), klavyeden Delete tuşu veya Araç Çubuğundan Sil butonuna basarak silme işlemini gerçekleştirebiliriz. Ayrıca herhangi bir dosya veya klasörü fare ile sürükleyerek Geri Dönüşüm Kutusunun üzerine bıraktığımızda o dosya veya klasörü silmiş oluruz. Sildiğimiz bütün dosyalar Geri Dönüşüm Kutusuna atılır. Yanlışlıkla bir dosyayı sildiğimizde Düzen menüsünden Geri Al komutu ile kurtarabiliriz veya ilgili alanda sağ tıklayarak Geri Al komutunu verebiliriz veya Geri Dönüşüm Kutusuna girerek geri almak istediğimiz dosyaları seçer sağ tıklayarak Geri Al komutu ile dosyaları geri alırız. Dosyaları Geri Dönüşüm Kutusuna atmadan doğrudan silmek için, silinecek dosyaları seçtikten sonra Shift + Delete tuşlarına basılır.
Geri Alma:
Yanlış bir işlem yaptığımızda işlemi geri almak için, Düzen Menüsünden Geri Al (Ctrl+Z) komutu seçilir. Veya araç çubuğundan Geri Al butonuna basılır. Bu komut son yapılan işlemi geri alır.
Yeniden Adlandırma:
Dosya veya klasörlere yeni ad vermek için, ismini değiştirmek istediğimiz dosya veya klasörü seçtikten sonra Dosya menüsünden Yeniden Adlandır komutunu seçer ve yeni bir ad belirleyerek Enter tuşuna basarız. Ayrıca kısayoldan bir dosya veya klasörün adını tek tıklayıp seçtikten sonra bir daha tek tıkladığımızda isim değiştirme durumuna geçer, yeni bir isim vererek Entere bastığımızda dosya veya klasörün adını değiştirmiş oluruz.
Birden Çok Dosyayı Toplu Seçme Yolları
Bilgisayar ortamında veya bütün işletim sistemlerinde, bir dosya veya dosyalara silme, adını değiştirme gibi işlemler yapabilmek için öncelikle o dosyaların seçilmiş olması gerekir, seçme işlemleri aşağıda anlatılan yollardan biri ile yapılabilir.
-
Herhangi bir dosyanın üzerini tek tıklayarak seçtikten sonra Shift tuşunu basılı tutarak yön tuşları ile istenilen doğrultuda işaretleme yapılır.
-
Düzen menüsünden Tümünü Seç (Ctrl + A) komutu ile bütün dosyaları seçebiliriz.
-
Ctrl tuşu basılı iken Fare ile dosyaların ismini tek tıklayarak farklı yerlerden dosyalar seçebiliriz.
-
Dosya isimlerinin biraz ilerisinden, boş bir alandan fare ile dosyaların üzerine doğru dikdörtgen şeklinde sürükleyerek, dosyaları bir grup olarak seçebiliriz.
Geri Dönüşüm Kutusu
Silinen bütün dosyalar Geri Dönüşüm Kutusuna atılır ve orada saklanır. Sildiğimiz dosyalara ihtiyaç duyduğumuz takdirde, bu dosyaları geri kurtarmak için Geri Dönüşüm Kutusuna girdikten sonra, kurtarmak istediğimiz dosyaları seçer, sağ tuş menüsünden, Geri Al komutu ile kurtarma işlemini gerçekleştiririz. Eğer
sildiğimiz dosyaların tamamen silinmesini, geri kurtarılmamasını istiyorsak, Dosya menüsünden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutu ile Geri Dönüşüm Kutusunu boşaltırız. Silinmiş olan programlar artık tamamen silinmiş olur. Geri kurtarılamaz. Geri Dönüşüm Kutusunu kısayoldan boşaltmak için, Masaüstünden Geri Dönüşüm Kutusunun üzeri farenin sağ tuşu ile tıklanır, açılan menüden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutu seçilir. Bir dosya veya klasörü Geri Dönüşüm Kutusuna atmadan silmek için dosya veya klasörü tek tıklayarak seçtikten sonra Shift + Delete tuşlarına basılır.
Not: Ayar pencerelerinin alt kısımlarında bulunan Tamam, İptal ve Uygula butonlarının anlam ve görevleri; aşağıda ki gibidir:
Dosya ve Klasörleri Gönderme:
Harddiskten seçtiğimiz bir dosya veya klasörü, diskete kopyalamak için veya e-mail olarak istenilen bir adrese göndermek için, dosya veya klasör adı tek tıklanarak işaretlendikten sonra Dosya menüsünden Gönder komutu seçilir.
Yeni Klasör Oluşturma:
Yeni bir klasör oluşturmak için, ilk olarak oluşturacağımız yeni klasörün bağlı bulunacağı sürücü veya klasör adını çift tıklayarak içine girilir. Dosya menüsünden, Yeni / Klasör komutları seçilir, bir klasör adı verilerek enter tuşuna basılır.
Dosya ve Klasör Kopyalama:
Bir sürücüden başka bir sürücüye veya aynı sürücüde bir klasörden başka bir klasöre dosya ve klasör kopyalamak için kopyalanacak dosya veya klasör seçildikten sonra Düzen menüsünden Kopyala (Ctrl+C) komutu seçilir. Kopyalama yapacağımız hedef sürücü veya klasörü seçtikten sonra, Düzen menüsünden yapıştır (Ctrl+V) komutuyla kopyalama işlemi gerçekleştirilir.
Kısayoldan kopyalama işlemi için; Ctrl tuşuna basarak herhangi bir dosya veya klasörü sürükleyerek başka bir sürücü veya klasör üzerine bıraktığımızda kopyalama işlemi yapmış oluruz. Herhangi bir dosyayı flash belleğimize kopyalamak için kopyalamak istediğimiz dosyanın üzerinde sağ tıklanır açılan menüden Gönder oradan da flash diskimizin adı seçilerek kısayoldan kopyalama işlemi yapmış oluruz.
Dosya ve Klasör Taşıma:
Dosya ve klasörleri bir sürücüden başka bir sürücüye veya aynı sürücüde başka bir klasöre taşımak için, taşınacak dosya veya klasörü seçtikten sonra Düzen menüsünden Kes (Ctrl + X) komutu seçilerek, taşıma işleminin yapılacağı belirtilir. Hedef sürücü veya klasör seçildikten sonra Düzen menüsünden Yapıştır (Ctrl+V) komutu ile taşıma işlemi gerçekleştirilir.
Kısayoldan bir dosya veya klasörü taşımak için fare ile dosya veya klasörü sürükleyerek başka bir klasör üzerine bıraktığımızda taşıma işlemi yapmış oluruz. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi taşıma anında Ctrl tuşuna da basılırsa kopyalama işlemi yapmış oluruz.
Kopyalama ve taşımanın bir çok yöntemi vardır. Örnek olarak kopyalama işlemi için; istersek Düzen menüsünden Kopyala ve Yapıştır komutlarını kullanırız. İstersek klavyeden Ctrl+C ve Ctrl+V tuşlarını kullanabiliriz veya araç çubuğu üzerinden Kopyala ve Yapıştır butonlarını da kullanabiliriz. Vs.
Taşıma işlemi için ise; istersek Düzen menüsünden Kes ve Yapıştır komutlarını kullanırız, istersek klavyeden Ctrl+X ve Ctrl+V tuşlarını kullanabiliriz veya araç çubuğu üzerinden Kes ve Yapıştır butonlarını da kullanabiliriz. Vs. Ayrıca, kopyalama ve taşıma işlemleri için sağ tuş menüsü de kullanılabilir.
İŞLEM KISAYOLLARI
-
Bilgisayarı kısayoldan kapatmak için Alt-F4 tuşlarına basılır.
-
Hafızada birkaç program açık durumda ise bir programdan başka bir programa geçmek için Alt-Tab tuşlarına basılır.
-
Başlat menüsünü klavyeden açmak için Ctrl-Esc tuşlarına basılır.
-
Dosyaları Geri Dönüşüm Kutusuna atmadan doğrudan silmek için Shift-Delete tuşlarına basılır.
-
Bilgisayar sistem özelliklerini kısayoldan görmek için masaüstünden Bilgisayarım seçeneği farenin sağ tuşu ile tıklanır, açılan menüden özellikler komutu seçilir.
-
Windows’ta herhangi bir bölümde iken farenin sağ tuşuna basıldığında ekrana görüntülenen menüye Kısayol Menüsü adı verilir. Bu kısayol menüsünde bulunduğumuz bölüm ve yapabileceğimiz işlemlerle ilgili işlem kısayolları görüntülenir. Birtakım işlemleri her zaman farenin sağ tuşu ile daha kısayoldan yapabiliriz.
-
Geri Dönüşüm Kutusunu kısayoldan boşaltmak için Geri Dönüşüm Kutusu farenin sağ tuşu ile tıklanır, ekrana görüntülenen kısayol menüsünden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutu seçilir. Ayrıca Geri Dönüşüm Kutusunun özelliklerini değiştirmek için aynı menüden Özellikler komutu seçilir.
-
Başlat menüsünden herhangi bir program öğesini ve klasörü kaldırmak için, kaldırmak istediğimiz öğe veya klasörün üzerini farenin sağ tuşu ile tıkladıktan sonra ekrana görüntülenen menüden sil komutu seçilir.
-
Başlat menüsünden herhangi bir program öğesinin kısayolunu masa üstüne kopyalamak için kopyalamak istediğimiz öğenin üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden kopyala komutu seçilir daha sonra masa üstüne giderek tekrar sağ tıklanır ve açılan menüden yapıştır komutu seçilirse masa üstüne kısayol yapıştırılmış olur. Bu işlem ctrl tuşu basılı iken fare ile sürükleyip masaüstüne bırakılarak da yapılabilir. Eğer sürükleme anında ctrl tuşuna basılmazsa ilgili program öğesini masa üstüne taşımış oluruz.
-
Klavye dil değişimi yapmak için Sol Alt ile Shift tuşlarına basılır. Windows’un bazı sürümlerinde bu işlemi Ctrl-Shift tuşları da yapabilir.
-
Tarih ve saati kısayoldan değiştirmek için Görev Çubuğunun üzerindeki saati çift tıklarız.
|
F1 |
Yardım |
|
F2 |
Yeniden Adlandır |
|
F3 |
Arama İşlemi |
|
F4 |
Açılır Liste kutularının açılmasını sağlar |
|
F5 |
İçeriği Yeniler |
|
F6 |
Bulunduğumuz pencerede diğer bölümlere geçer |
|
F10 |
Menü |
|
F12 |
Ms Ofis ortamında Farklı Kaydet |
|
Alt+F4 |
Programdan Çıkış |
|
Shift+F10 |
Sağ tuş kısayol menüsü |
|
Ctrl+Esc |
Başlat Menüsünü Açar |
|
Alt+Tab |
Açık Olan progralar arasında geiş |
|
Ctrl+X |
Kes |
|
Ctrl+C |
Kopyala |
|
Ctrl+V |
Yapıştır |
|
Ctrl+F |
Bul |
|
Ctrl+H |
Değiştir |
|
Ctrl+Z |
Geri Al |
|
Del |
Sil |
|
Shift+Del |
Geri Dönüşüm Kutusuna atmadan sil |
|
Ctrl+A |
Tümünü Seç |
|
Ctrl+G |
Git |
|
Backspace |
Bulunduğumuz Klasörden Bir seviye Yukarı (Kelime işlem programlarında geri silme) |
|
Shift Tuşu Basılı İken Kapat Butonuna Basma |
Bir klasörle birlikte bütün ana klasörleri kapatır |
|
Tab |
Bir sonraki alana geçer |
|
Shift Tab |
Bir öncki alana geçer |
|
Ctrl+Alt+Del |
Özellikle bilgisayar kilitlendiğinde kilitlenmiş olan yazılımın kapatılması veya oturumun kapatılmasını sağlar. |
|
Ctrl+N |
Yeni Sayfa açar |
|
Ctrl+O |
Kayıtlı olan dosyaları açar |
|
Ctrl+S |
Kaydetme |
|
Ctrl+P |
Yazdır |
|
Ctrl+End |
Belge sonu |
|
Ctrl+home |
Belge başı |
|
Ctrl+Yön Tuşları |
Kileme kelime ilerlemeyi sağlar |
Microsoft Word, bir kelime işlem programıdır. Dünyada en çok kullanılan yazışma programlarından biridir. Ülkemizde Türkçe ve İngilizce versiyonları kullanılmaktadır.
Bir çok işyerinde yazışmalar (Dilekçe, mektup, rapor, test-soru kitapçıkları, resimli tablolar, çizelgeli broşürler, fiyat listeleri) Microsoft Word ile hazırlanabilmektedir.
Ms Word’ü başlatmanın bir çok yolu vardır, bunlardan en sık kullanılanı ise; Başlat menüsünü açarak Programlar alt menüsünü kullanmaktır. Ayrıca masa üstüne kısayol alınarak daha hızlı kullanım sağlanabilir.
Word programına girdiğimizde ekrana boş bir A4 / Fotokopi (dosya) kağıdı gibi bir gürüntü gelir. Bu sayfa üzerine istediğimiz bilgileri yazarak kayıt yapabilir ve kağıda yazdırabiliriz.
Eğer herhangi bir marj ayarı yapılmamış ise açılan bütün yeni sayfalar. A4 kağıdı olup, sayfa yönü dikey ve kenar boşlukları 2.5 Cm’dir. Sayfa yapısını Marj ayarlarını değiştirmek için Dosya menüsünden Sayfa Yapısı komutu seçilebilir.
Aşağıda bulunan örnek uygulamayı görüldüğü gibi yazınız
Yazışmalarda Dikkat Edilecek Hususlar
İmla Kuralları:
Mümkün olduğu kadar noktalama işaretleri doğru olarak kullanılmalıdır.
Açıklık:
Yazılan cümleler açık, anlaşılır, ve doğru olmalıdır.
Düzen:
Belgenin düzeni içeriği kadar önemlidir. Yazıların kağıt üzerindeki konumu, kenar boşlukları, resimlerin yerleşim düzeni, renk kullanımı, okunabilirlik, vurgulama vs özellikler belgenin düzenini belirler.
Bir metin belgesi yazarken yazı tipi, Times New Roman, boyutu ise 12 seçilir. Bu yazı tipi ve boyutu daktilo yazısı veya kitap kalitesindeki standart yazıdır. Hazırlanan belgenin niteliğine/içeriğine göre çok çeşitli yazı tipleri ve boyutları kullanılabilir. Fakat özellikle dilekçe, mektup, rapor gibi yazılarda özellikle standart yazı tipi ve boyutu tercih edilmelidir.
Hazırlanan belgenin ana başlığı sayfa üzerinde ortalanarak, standart yazı tipi boyutundan daha büyük bir yazı boyutu ile yazılabilir, alt başlıklar ise sola hizalı yazılır. Başlıklar renkli yazılabilir ama, paragraflar siyah renkte yazılmalıdır. Paragraflar içerisinde bir takım cümleleri vurgulamak veya dikkati çekmek için italik, kalın veya renkli yazılabilir.
Paragrafları yazarken bir defa Tab tuşuna basarak paragrafın ilk satırının girintisini yaptıktan sonra iki yandan hizalama butonuna basar ve paragraf bitinceye kadar sürekli yazarız paragraf bitince iki defa enter tuşuna basar ve arkasından bir defa Tab tuşuna basarak yeni paragrafı yazmaya devam ederiz. Paragrafları yazarken kesinlikle, paragraf 20 bitmeden Enter tuşuna basılmamalıdır. Aksi halde paragraflar düzenli bir şekilde hizalanmaz satır sonları girintili ve çıkıntılı olur.
Genel olarak bütün belgelerde 2 – 3 cm kenar boşlukları kullanılır, ama hazırladığımız belgenin niteliğine göre bu boşluklar daha da azaltılabilir veya arttırılabilir.
Kısaca özetlemek gerekirse, Bir dilekçenin unsurları şöyle sırlanabilir; Tarih, başlık, metin, isim, imza, ek. Madde numaraları otomatik olarak verilmeli ve girintili olarak yazılmalıdır.
Dilekçe ve Üst Yazı Yazarken Dikkat Edilecek Hususlar
Günlük hayatımızda olsun, iş hayatımızda olsun bir takım işlemlerin yapılması için yazılı iletişim kullanılır.
Kurumlarda alt makamlara emirler niteliğinde yazılar, üst makamlara rapor niteliğinde yazılar, kurumlar arası anlaşmalar, teklifler yazılı olarak iletilir. Tabiki işyerlerinde yapılan bu tür yazışmalar belirli kurallara göre yapılır.
Buraya kadar bir çok örnek yazışmalar gördük, bunlardan bir kısmı kişisel başvuru dilekçe türünden, bir kısmı da kurumsal yazışmalardır.
Kişisel Yazışmaların ve Dilekçelerin Yazım Biçimi
Sayfanın üst kısmında 3-7 satır boşluk bırakılır, Sayfanın sağ kısmına yatay cetvel üzerinden 9 ile 10. cm den itibaren tarih yazılır, 3-7 satır boş bıraktıktan sonra, sola hizalı olarak baş harfleri büyük olacak şekilde üç satır halinde hitap edilen kurumun adı, Müdürlüğü ve il adı yazılır. İl adı bir üst satırın bitiş noktasına göre hizalanarak yazılır. 2-4 satır boş bırakılarak Tab tuşu ile paragraf girintisini yapar Times New Roman, 12 yazı tipi ile iki yandan hizalama yöntemi ile paragrafları yazarız. Metnin sonunu arz ederim cümlesi ile bitiririz. 2-4 satır boş bırakır, yine cetvel üzerinden yaklaşık olarak 9-10. cm den tarih ile aynı hizadan imza paraf köşesi oluşturulur. Bu bölüme duruma göre saygılarımla da yazılabilir. Saygılarımla dan sonra bir satır boş bırakılır, ismimizin ilk harfi büyük, soy ismimiz tamamen büyük olacak şekilde yazarız. 6 satır boşluk bırakır kağıdın sol kısmına bize cevap yazılabilmesi için adresimizi yazarız. böylece kişisel bir başvuru veya dilekçe yazmış oluruz.
Kurumsal Yazışmalarda Yazım Biçimi
Kurumsal yazışmalarda, sayfanın üst kısmına ortalanmış olarak normal yazıdan daha büyük bir yazı tipi ve boyutu ile kurumun kendi başlığı sade bir şekilde yazılır. 2-4 satır boşluk bırakılır, daha sonra Evrak için bir sayı numarası verilir. Sayı numarasının karşısına yatay cetvel üzerinden 9-10. cm’den tarih yazılır. Bir alt satıra Konu başlığı ve bu başlığın takibine belgenin konusu yazılır, konu belgenin içeriğini bir cümle ile ifade etmektir. Konu cümlesi uzun ise sayfanın ortasına kadar geliyorsa bölünerek alt alta birkaç satır halinde yazılabilir. Konu yazıldıktan sonra 2-4 satır boş bırakıp, sola hizalı olarak hitap dilen kurumun adı bir alt satıra müdürlüğü bir alt satıra il adı yazılır 2-4 satır boş bırakılıp Tab tuşu ile paragraf girintisi yapılarak iki yandan hizalama butonuna bastıktan sonra Times New Roman, 12 yazı tipi ve boyutu ile paragraflar yazılır. Paragraflar arasında mutlaka bir satır boşluk bırakılmalıdır. Metinin sonunu üst makamlara yazıyorsak Arz ederim ile, alt makamlarımıza yazıyorsak Rica ederim ile bitiririz. 2-4 satır boş bırakır tarih ile aynı hizadan kağıdın sağ kısmına saygılarımla, yazılır bir satır boş bırakılır, bu dilekçeyi veya üst yazıyı imzalayacak yetkili kişinin kurum adı, unvanı yazılır 2-4 satır imza boşluğu bırakılır isim ve soyad yazılır. Dikey cetvel üzerinden 18. cm den sonra Ek, Not, Bilgi için, Dağıtım gereği gibi bilgiler yazılır.
Kurumsal Yaçışmalarda Teml Kavramlar
Sayı Numarası:
21 İşyerlerine gelen ve giden evrakların takibi için bütün evraklara sayı numarası verilir. Sayı numarasını evrakı yazan ve gönderen kurum verir. İşletmelerde evrakların takibi için gelen ve giden evrak defteri vardır. İşletmeye gelen evraklar, gelen evrak defterine işlenir ve gereğinin yapılması için ilgili bölüme sevk edilir. İşletmenin yazıp gönderdiği evraklar ise giden evrak defterine işlenir son numara hem deftere hem de evrak üzerine yazılır.
Konu:
Belgenin içeriğini bir cümle ile ifade etme. Konu cümlesi sayfanın ortasını geçiyorsa bölünerek birkaç satır halinde yazılabilir.
Hitap Edilen Kurum Adı:
Hitap edilen kurumun adını ya sayfa içerisinde ortalanmış bir şekilde büyük harflerle yazılır yada sayfanın sol kısmına kurum adı, müdürlüğü ve il adı olmak üzere ilk harfleri büyük olarak yazılır.
İlgi:
Bize gelmiş olan bir yazıya cevap yazıyorsak, hitap edilen kurumun adını yazdıktan sonra örnek olarak ilgi: 1.1.2006 tarihli ve 28 sayılı yazınız gibi bir yazı ile başlarız. İlgi bir yazıya cevap verildiğinde belirtilir. Hangi yazıya cevap verdiğimiz ilgi bölümünde belirtilerek evrak numarası ve tarih ile belli olur.
Dağıtım Gereği:
Hazırladığımız belgeyi birden çok yere göndereceksek imza paraf köşesinden sonra belgenin sonuna, Dağıtım Gereği yazarak altına gönderilecek kurumların adları alt alta yazılır. Dağıtım Gereği bölümüne kaç tane şube yazmışsak bir fazlası kadar çıktı oluştururuz. Birini biz dosyalar, diğerlerini ise ilgili şubelere göndeririz. Ayrıca gönderilecek yerleri konularına göre sınıflandırıp / gruplandırıp A planı, B planı gibi isimler verip dağıtım gereği bölümüne A planı gibi isimler de yazabiliriz.
Bilgi İçin:
Dağıtım Gereği bölümünde ismi geçen kurumlar, şubeler üst yazının gereğini yapmak ve cevabını yazmak zorundadır. Birde sadece bilgi sahibi olması amacıyla gönderilen bölümler ve şubeler vardır. bunlara sadece bir konuda bilgi sahibi olması amacıyla gönderilir. Bu bölüm, ve şubeler bu yazıya cevap vermek zorunda değildir.
Bilgi sahibi olması amacıyla bir yazı, bir bölüme gönderilecekse Bilgi için başlığının altına kurum, şube, bölüm adı yazılır. Bir belgenin sonunda hem dağıtım gereği hem de bilgi için bölümleri olabilir.
Not:
Belgenin sonuna açıklayıcı notlar yazılabilir.
Ek:
Üst Yazı ile birlikte gönderilecek diğer belgelere Ek adı verilir.
Gizli/Hizmete Özel:
Kurumsal yazışmalarda gizlilik derecesi içeren yazılar olabilir. Bu tür yazıları yazarken sayfanın üst ve alt kısmına sola hizalı olarak büyük harflerle ve kırmızı yazı ile GİZLİ ifadesi yazılır ve aynen zarf üzerine de kırmızı renkle gizli yazılır.
Acele/Günlük:
Kurumsal yazışmalarda bazıları önceliklidir. Belge üzerine Acele veya Günlük gibi ifadeler yazılırsa cevabın aynı gün içerisinde yazılması gerekir.
Gelen ve Giden Evraklar:
Kuruma gelen evraklar, gelen evrak defterlerine işlendikten sonra ilgili bölüme sevk edilir, ilgili bölüm bu evrakı okur bir cevap yazılması geriyor ise cevap yazısını yazar eğer bir cevap yazılması gerekmiyor ise doğrudan o konu ile ilgili klasörde evrakı dosyalayarak saklar.
Kurumun göndereceği evraklar, gönderilecek kurum sayısından bir fazla basılarak, önce giden evrak defterine işlenir, bir sayı numarası verilir daha sonra bir nüsha konu ile ilgili klasörde dosyalanır, diğer nüshalar da belirtilen kurumlara gönderilir. Dikkat ederseniz bankalarda, yatırılan veya çekilen para ile ilgili olarak en az iki nüsha makbuz yazılır. Biri müşteriye verilir, diğeri dosyalanır. Eğer hesaplarda bir yanlışlık olursa bu makbuzlardan kontrol edilir, eksik veya fazla ödemeler tespit edilir. Bütün işletmeler gönderdikleri evrakları en az iki nüsha basar, birini kendisine dosyalar diğer nüshayı da ilgili kuruma gönderir.
Her kurumda gelen ve giden evraklar konularına göre klasörler halinde dosyalanarak saklanır.
Dilekçe Ölçüleri Örneği
Dilkçe Örnek Uygulama-1
Dilekçe Örnek Uygulama-2
Dilekçe Örnek Uygulama-3
Dilekçe Örnek Uygulama-4
Dilekçe Örnek Uygulama-5
Dilekçe Örnek Uygulama-6
Dilekçe Örnek Uygulama-7
Önnek Uygulama-1
Önnek Uygulama-2
Önnek Uygulama-3
Önnek Uygulama-4
Önnek Uygulama-5
Önnek Uygulama-6
Önnek Uygulama-7
Adı soyadı; sola hizalı sekme uygulandığı için sola hizalı olarak, Bölümü; Ortadan hizalı sekme kullanıldığı için kendi içinde ortalanarak, aldığı maaş sağ sekme olduğu için sağa hizalı olarak yazılmıştır.
Not: Durak ayarları bir satıra yapıldıktan sonra takibindeki satırlara geçerken mutlaka enter ile geçilmelidir. Bir satıra yapılan her türlü biçim renk ve sekme gibi ayarlar enter tuşuna basılarak geçildiğinde aynen alt satıra da geçer. Ayrıca bir öndeki bilgiyi yazmak için ara tuşu veya yön tuşuyla değil sadece Tab tuşuyla geçilmedir.
Önnek Uygulama-8
Örnek uygulama-9 (Başlangıcı Büyüt)
Örnek uygulama-10
Önnek Uygulama-11
Önnek Uygulama-12
Önnek Uygulama-12
Önnek Uygulama-14
Önnek Uygulama-15
Önnek Uygulama-16
Önnek Uygulama-17
Önnek Uygulama-18
Önnek Uygulama-19
MS EXCEL
Kişisel bilgisayarlar için geliştirilen Excel Paket Programı; kullanımı kolay güçlü bir tablo ve grafik programıdır. Bu yazılım; genellikle matematiksel işlemler, tablo ve grafik çizimleri, maaş bordroları, ürün katalogları, fiyat listeleri, borsa hisse senetlerinin takibinin grafiklendirilmesi, banka faiz hesapları gibi çizelge ve afişler kolayca tasarlanabilmektedir.
Excel paket programı satır ve sütunlardan oluşan büyük bir tablodur. Bundan dolayı programa “Excel Hesap Tablosu’da denilmektedir. Bir çalışma ortamında ihtiyaç duyulan bir çok araç ve gereç Excel’in çalışma ortamında bulunmaktadır. Kullanıcı bir kağıt üzerinde işlem yapar gibi, bu tablo üzerinde çalışabilir.
EXCEL PAKET PROGRAMININ AMACI VE ÖNEMİ
Bilgisayarların yaygın olarak kullanılmaya başlanmasıyla birlikte bir çok kullanıcı, kendi amaçlarına uygun programlar yaptırarak işlerini takip etmişlerdir. Bu tür programlar kişiye özel oldukları için gerek kullanım bakımından gerekse problem giderme bakımından bir çok zorluklar ortaya koymuştur. Bu zorluklar genel amaçlı yazılımlara olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Microsoft Excel bunlardan biridir.
Programın kolay kullanılması, öğrenilmesi, bilgisayardan etkin bir biçimde yararlanılması, programcılık bilgisine ihtiyaç duyulmadan işlerin kolaylıkla yürütülmesini sağlamaktadır. Bu özelliği ile son yallarda en çok kullanılan programların başında gelmektedir.
Exceli başlatmanın bir çok yolu vardır bunlardan en sık kullanılanı Başlat menüsünden programların arasından seçerek açmaktır. Kullanımı kolaylaştırmak amacıyla masaüstüne kısayol alınabilir.
EXCEL KAVRAMLARI
ÇALIŞMA KİTABI
Excel’de oluşturulan dosyalara Çalışma Kitabı adı verilir. Yeni açılan sayfa Kitap1 olup takibinde açılacak olan sayfalar Kitap2 Kitap3 …. şeklinde artarak gitmektedir. Excel dosyaların uzantıları XLS olup yaptığımız çalışmalara otomatik olarak verilmektedir.
ÇALIŞMA SAYFASI
Her bir çalışma kitabında sayfa1, sayfa2, sayfa3 şeklinde 3 adet çalışma sayfası bulunur. Bu sayfaların sayısı istenildiği takdirde Ekle menüsünden Çalışma Sayfası komutu ile 255’e kadar artırılabilir. Her çalışma sayfasında ayrı ayrı tablolar yapabilir ve hepsini bir dosya olarak saklayabiliriz. Sayfaların isimleri değiştirilebilir. Bir sayfadan diğer sayfaya bir ajandanın sayfalarını çevirir gibi Mouse ile tıklayarak geçiş yapabiliriz.
FORMÜL ÇUBUĞU
Formüllerin yazılması, görüntülenmesi ve hücre içersindeki bilgilerin düzeltilmesi için kullanılır.
SÜTUN VE SATIRLAR
Çalışma sayfası Sütun ve satırlardan oluşmuştur. Bir çalışma sayfasında A’dan XFD’ye kadar toplam 16.384 adet Sütun, 1.048.576 adet satır vardır.
HÜCRE VE BÖLGE
Her bir Sütun ile Satırın kesişim noktası bir hücreyi meydana getirir. Hücrelerin isimleri adresleri vardır. Hücre adresi sütun ismiyle satır numarasının birleşimidir. A1, B2 gibi. Seçtiğimiz hücrenin adresi formül çubuğunun sol kısmında görüntülenmektedir. Birden fazla hücre aralıksız olarak işaretlendiğinde bir bölge teşkil edilmiş olur. Bölgelerin adresleri ise bölgenin ilk ve son hücre adresiyle tanımlanır. A1:B20 bölgesi gibi…
Sayfa içerisinde yön tuşları veya kaydırma çubuklarıyla hareket edebileceğimiz gibi daha hızlı hareket için aşağıdaki tuşları kullanabiliriz.
-
Home tuşuna basılarak bulunduğumuz satırın başlangıcına doğrudan ulaşabiliriz. Ayrıca Ctrl + Home tuşlarına basıldığında sayfanın başlangıcına yani A1 hücresine dönülür
-
End duşuna basıldıktan sonra hangi yön tuşuna basılırsa o yönde sona ulaşılır.
-
Page up, Page down tuşları ile sayfa sayfa aşağı ve yukarı ilerleme yapılır.
-
F5 tuşuna basarak ve referans olarak bir hücre ya da bölge adresi girilirse istenilen adrese doğrudan ulaşılabilir.
Bölge, Satır ve Sütun İşaretleme
Sayfa içersindeki bilgileri silmek, yazı fontunu, rengini, boyutunu, hizalanma biçimini değiştirmek gibi işlemler için satır, sütun veya bölgesel işaretleme yapılır. İşaretleme için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir
-
Shift tuşu basılı tutularak yön tuşları ile istenilen doğrultuda işaretleme yapılır.
-
Mouse’u tıklayıp sol tuşu hiç bırakmadan mouse’u hareket ettirdiğimizde hareket doğrultusunda işaretleme yapılır.
-
Ctrl tuşu basılı tutularak Mouse ile farklı bölgelerden işaretleme yapılabilir.
-
A sütununun solundaki boş kutuyu tıklayarak bir sayfanın tümünü işaretleyebiliriz.
-
Sütun isimlerini tıklayarak bir sütunu komple işaretleyebiliriz.
-
Satır numaralarını tıklayarak satırları komple işaretleyebiliriz.
BİLGİ, FORMÜL GİRİŞİ VE DÜZELTME İŞLEMLERİ
Hücre içersine karaktersel bilgiler girildiğinde otomatik olarak metin olarak algılanır ve hücre içinde sola hizalı olarak yazılır. Yazılan bilgi rakam ise sayı olarak algılanır ve sağa hizalı olarak yazılır. Rakamlar yazım sırasında virgüllerle ayrıştırılmamalı, doğrudan yazılıp enter tuşuna basıldıktan sonra biçim özellikleri verilmelidir. Biçimlendirme araç çubuğundaki butonlardan faydalanarak rakamlar para birimine, yüzdeye dönüştürülmesi, hanelerin ayrıştırılması gibi biçim özellikleri verilebilir
Bir bilgi yanlış yazılmışsa düzeltmek için aşağıda ki üç yoldan biri kullanılabilir.
-
Hücre gösterici hatalı bilgi üzerinde iken formül çubuğundan,
-
İlgili hücre seçilerek f2 tuşuna basarak,
-
İlgili hücre üzerinde çift tıklayarak
Sayfa içerisindeki rakamlarla veya bilgilerle bir takım aritmetiksel ve mantıksal işlemler yapılabilir. Hücre içersine formül yazmak için ilk olarak eşittir (=) işareti yazılır daha sonra matematiksel işlemler ve Excel fonksiyonlarından faydalanılarak çeşitli formüller oluşturulabilir. Formüller oluşturulurken bildiğimiz matematiksel işlem öncelik sıraları Excel’de de aynen geçerlidir.
Yukarıdaki Uygulamada öğrencilere ait 2 yazılı 1 sözlü notunun ortalamasını hesaplayan bir tablo görülmektedir. Ortalama formülünden de anlaşıldığı gibi Excel’de formüller aritmetik işlem sırasına dikkat edilerek yazılır.
Sütun Genişliği ve Satır Yüksekliğini Değiştirme
Tablo içersindeki bütün sütun ve satırlar eşit genişlik ve yüksekliktedir. Bir tabloyu oluştururken çalışmamıza göre sütun genişliği ve satır yüksekliğini değiştirmemiz gerekebilir. Bu gibi durumlarda; Sütun genişliğini ayarlamak için sütun başlıkları arasındaki ara çizgiye giderek Mouse işareti çift yönlü ok şeklini aldığında basılı tutup sürüklenerek hareket yönünde genişletme veya daraltma yapılabilir, satır yükseklilerini ayarlamak için de satır başlıkları ara çizgisine gidilerek benzer işlem yapılır.
Taşıma ve Kopyalama İşlemleri
Bir hücre içindeki bilgiyi kopyalamak için hücrenin sağ alt köşesine Fare oku konumlandırılır Fare oku küçük artı (+) haline dönüşünce Fare’nin sol tuşunu basılı tutup sürüklediğimizde hareket doğrultusunda kopyalama yapılır. Bu kopyalama türüne Excel’de hücre kulpu yardımıyla kopyalama denir. Bu kopyalama yöntemi formül kopyalama yıl, gün, ay adı ve ardışık rakamlar oluşturma gibi seriler oluşturma işlemlerinde büyük kolaylıklar sağlar.
Bir hücre içinde ki bilgiyi taşımak için hücrenin herhangi bir kenarından Fare ile tutularak sürüklenir. Sürükleme anında ctrl tuşuna basılırsa ilgili bilgi kopyalanmış olur.
Bir bölgeyi işaretlemek (seçmek) için hücrenin ortasından Mouse ile sürüklenir.
Kısaca özetlemek gerekirse farenin etkin hücre üzerinde 3 değişik şekli vardır. Bu şekiller ve anlamları aşağıda resimde gösterildiği gibidir.
Örnek-1
Aşağıdaki örnekte iki yazılı ve bir sözlü notunun ortalaması hesaplanmıştır.
Yukarıdaki tabloda ortalama sütunu hariç diğer bilgiler klavyeden yazılarak tabloyu oluştururuz. Ortalamaların otomatik hesaplanması içinde formül yazarız. Bunun için öncelikle ilk öğrencinin ortalaması için ilgili hücreye tıklanır ve =(B2+C2+D2+E2)/4 Formülü yazılarak enter’a basılır. Enter’a bastıktan sonra yazmış olduğumuz formülün sonucu hücrede görüntülenecektir. Eğer etkin hücre bir alt satıra geçmiş ise tekrar sonuç üzerine konumlandırdıktan sonra, fare işareti sonuca ait bu hücrenin sağ alt köşesine konumlandırılır, bu durumda fare işareti küçük artı şeklini alacaktır. Fare işareti küçük artı şeklini aldığında basılı tutulup aşağı çekilirse ilk öğrenciye yazmış olduğumuz formül diğer öğrencilere de uygulanacaktır. Excel’in bu özelliği her öğrenci için tekrar tekrar formül yazma zahmetini ortadan kaldırmıştır. Ayrıca formül takibinde satırlara kopyalandığında formülünde otomatik olarak artan sırada değiştiğini göreceksiniz.
Örnek-2
Satışı yapılan ürünlerin adı, miktarı, birim fiyatı bilgisayara girildiğinde ara toplam, %18 KDV tutarı ve KDV dahil toplamı hesaplayan tabloyu hazırlayınız
Yukarıdaki Tabloda yazılması gereken Formüller aşağıdaki gibidir.
-
Toplam (D2’ye yazılması gereken formül) : =B2*C2
-
KDV (E2’ye yazılması gereken formül) : =D2*0.18
-
KDV Dahil Toplam : =D2+E2
Örnek-3
Bir bilgisayar firması sattığı ürünlerde %20 indirim başlatmıştır. Ürün adı, önceki etiket fiyatı, bilgisayara girildiğinde, yapılacak indirim tutarını ve indirimli yeni fiyatı veren tabloyu hazırlayınız.
Örnek-4
Bir şirketten çıkarılan ve emekli olan personeller için tazminat hesaplanacaktır. Personel adı, görevi, yıl olarak çalıştığı süre ve brüt maaşı bilgisayara girildiğinde personellerin tazminatlarını hesaplayan tabloyu hazırlayınız.
Not: İşten çıkarılan personellere, çalıştığı süre oranında tazminat verilir. Tazminat, personelin yıl olarak çalıştığı süre ile brüt maaşı çarpılarak hesaplanır.
Örnek-5
Bir işletmede çalışan personellerin adı soyadı, işe giriş tarihi, brüt maaşı, gelmediği gün sayısı, mesai çalıştığı gün sayısı girildiğinde, gelmediği günler için kesilecek ücreti, %50 zamlı fazla mesai ücretini ve hak edilen brüt maaşını hesaplayan tabloyu hazırlayınız.
Serbest Çalışma Örnekleri
-
Bir şirket personellerinin maaşına %20 zam yapacaktır. Personel adı, görevi, maaşı bilgisayara girildiğinde yapılacak zam tutarını ve yeni maaşını hesaplayan tabloyu hazırlayınız.
-
Adı soyadı, çalıştığı gün sayısı ve günlük ücreti girilen kişilerin brüt maaşlarını hesaplayan tabloyu hazırlayınız.
-
Ürün adı ve kdv dahil fiyatı bilgisayara girildiğinde, kdv hariç fiyatını hesaplayan tabloyu hazırlayınız.
-
Ürün adı ve kdv hariç fiyatı bilgisayara girildiğinde, kdv dahil fiyatını hesaplayan tabloyu hazırlayınız.
Yüzde ve KDV hesapları için aşağıdaki formülleri inceleyebilirsiniz;
Yüzde Hesapları:
Bir sayının belirli bir yüzdesini almak gerekiyorsa aşağıdaki formülleri kullanabilirsiniz.
=Sayı*0,oran
=Sayı*oran%
=Sayı*oran/100
Kdv Hesaplamaları
Önemli Excel Fonksiyonları
Kullanmakta olduğumuz program Türkçe ise bir takım işlemleri yapmak için Türkçe fonksiyonları kullanırız. Excel programı İngilizce ise İngilizce fonksiyon komutları kullanmamız gerekir.
Excel’de en çok kullanılan fonksiyonların Türkçe'si ve İngilizce'si aşağıdaki gibidir.
Eğer Fonksiyonu:
Koşullu işlem yapar. Belirtilen koşulun doğru veya yanlış olma durumuna göre istenilen işlemleri yapar. Koşul doğru ise “X” yanlış ise “Y” işlemini yapar.
Türkçe Kullanım Şekli : =eğer(Koşul;x;y)
İngilizce Kullanım Şekli: =if(Koşul;x;y)
Belirtilen şart doğru ise işlemi “X” olarak gösterilen 1. işlemi, yanlış ise “Y” işlemi olarak gösterilen ikinci işlem yapılacaktır. Burada x ve y işlemi olarak belirtilen işlemlerin metin olması halinde tırnak içine alınır. Ayrıca, eğer formülünü yazmaya başladığımız anda, Excel aşağıda görüldüğü gibi bir açıklama kutucuğu görüntüleyerek bize yol gösterecektir.
Örnek-6
İki yazılı ve bir sözlü notu girilerek ortalamaları hesaplanan öğrencilerin not ortalamalarının 45’in altında olması halinde kaldı, aksi halde geçti sonucu üreten tabloyu hazırlayarak formülü yazınız.
Yukarıdaki formül F2 hücresine yazıldıktan sonra, hücre kulpu yardımıyla kopyalanarak diğer öğrencilerin sonuçlarının da otomatik hesaplanması sağlanabilir. Bu örnekteki formül E2 hücresinde bulunan ortalamanın 45 ve üzeri olması halinde “Geçti” 45’in altında olması halinde “Kaldı” sonucunu üretir.
Ve Fonksiyonu:
Eğer fonksiyonu içinde kullanılır, birden fazla koşul kontrolünü sağlar. Belirtilen koşulların hepsi doğru ise doğru, herhangi biri yanlış ise yanlış sonucunu üretir.
Türkçe Kullanım Şekli : =eğer(ve(k1;k2;kn);x;y)
İngilizce Kullanım Şekli: =if(and(k1;k2;kn);x;y)
Örnek-7
Ehliyet sınavına giren adaylara Trafik, Motor ve Direksiyon puanlarının her birisinin en az 70 olması halinde ehliyet verilmektedir. Buna göre oluşturacağınız tabloda ehliyet sınavına giren adaylardan, ehliyet almaya hak kazananlar için kazandı, kazanamayanlar için kazanamadı sonucunu üreten formülü yazınız.
Yada Fonksiyonu:
Eğer fonksiyonu içinde kullanılır. Birden fazla koşul kontrolünü sağlar. Belirtilen koşulların herhangi biri doğru ise doğru, belirtilen koşulların hepsi yanlışsa yanlış sonucunu üretir.
Türkçe Kullanım Şekli =Eğer(yada(K1;K2;Kn);x;y)
İngilizce Kullanım Şekli =if(or(K1;K2;Kn);x;y)
Örnek-8
Bir bilgi yarışması için öğrenci seçilecektir. Yarışma için ön elemeye katılabilme şartı ise; Türkçe, Matematik ya da Fen derslerinden herhangi birisinin not ortalamasının en az 90 puan olmasıdır. Buna göre aşağıdaki tabloyu hazırlayarak bu yarışmaya katılabilecek öğrenciler için katılabilir, katılamayacak öğrenciler için katılamaz sonucunu üreten formülü yazınız.
Excel’de 200’den fazla hazır fonksiyon bulunmaktadır. Bunlardan; EĞER, VE, YADA fonksiyonları sıklıkla kullanılanlarıdır. Bununla birlikte yeni fonksiyonlar yapmakta mümkündür. Fonksiyonlar birçok meslek alanlarına hitap edecek şekilde hazırlanmışlardır. Bu hazır fonksiyonları kullanarak programcılık bilgisine sahip olmadan programlar yapabilir ve günlük işlemlerimizi rahatlıkla yürütebiliriz. Eğer, ve, yada fonksiyonlarını kısaca tanıdık, şimdi Excel’de bulunan önemli bulduğumuz diğer fonksiyonlardan bazılarını tanımaya çalışalım;
|
Çarpım(Bölge) |
Belirtilen bölge içerisindeki sayıyların çarpımını verir |
|
Topla(Bölge) |
Belirtilen bölge içerisindeki sayıların toplamını hesaplar |
|
Ortalama(Bölge) |
Belirtilen bölge içerisindeki sayıların ortalamasını verir |
|
Eğersay(Bölge;şart) |
Belirtilen bölge içerisindeki şarta uygun veri sayısını bulur, =eğersay(D2:D100;"Bekar") D2 ile D100 arasında bulunan bekar sayısını verir. |
|
Şimdi() |
Şuan ki tarih ve saati verir. |
|
Bugün() |
Bu günün tarihini verir. |
|
Gün(tarih) |
Belirtilen tarihin sadece gün değerini verir |
|
Ay() |
Belirtilen tarihin sadece ayını verir |
|
Yıl() |
Belirtilen tarihin sadece yıl değerini verir |
|
Mak(bölge) |
Belirtilen bölge içerisindeki en büyük sayıyı bulur |
|
Min(bölge) |
Belirtilen bölge içerisindeki en küçük sayıyı bulur |
|
Büyük(bölge;x) |
Belirtilen bölge içindeki x inci sırada gelen büyük sayıyı bulur. |
|
Küçük(bölge;x) |
Belirtilen bölge içindeki x inci sırada gelen küçük sayıyı bulur. |
Fonksiyonlarla İlgili Örnek Çalışmalar
Örnek-9
Bir mobilya mağazası hediyeli satış kampanyası başlatmıştır. Alışveriş yapan müşterilerin adı soyadı, aldığı ürünün adı, miktarı birim fiyatı bilgisayara girildiğinde toplam fiyatı hesaplayarak, toplam fiyat 1.800 YTL ve yukarı ise halı hediye sonucunu, 1.800 YTL’ye kadar satışlarda Yine bekleriz sonucunu üreten tabloyu hazırlayarak formülleri yazınız.
Yukarıdaki örnekte Toplam ve Hediye sütunları hariç diğer bilgiler klavyeden doğrudan girilir. Toplam ve Hediye sütunları ise aşağıdaki gibi doldurulur.
Toplam:
Ürünlerin birim fiyatı ile miktarının çarpımı, toplam fiyatı verir. Excel’de çarpma işleminin birçok yolu vardır.
Hidiye
=eğer((E2>=1800;"Halı Hediye";"Yine Bekleriz")
Örnek-10
Bir tekstil atölyesinde çalışan personellerin adı soyadı, brüt maaşı, yaptığı defo (hata) sayısı bilgisayara girildiğinde, personellerin yaptığı hata sayısı 4 ve 4’ten fazla ise her hata için 6 YTL kesinti yaparak, ödenecek ücretleri hesaplayan tabloyu düzenleyip ilgili formülleri yazınız.
Örnek-11
Bir şirket personellerine aile ve çocuk yardımı verecektir. Personellerin adı, medeni hali ve çocuk sayısı bilgisayara girildiğinde evli olanlara 100 YTL yardım, çocuk sayısı 3 ve daha az olanlara her çocuk için 50 YTL yardım 4 çocuk ve daha fazla olanlara 200 YTL yardım verilecektir. Toplam yardımları hesaplayan tabloyu hazırlayarak formülleri yazınız.
Adı soyadı, Brüt Maaşı, Medeni Hali, Çocuk sayısı doğrudan klavyeden yazılır. Diğerleri ise aşağıda görüldüğü gibi formüller oluşturularak girilen bilgilerle otomatik hesaplanması sağlanır.
Örnek-12
Bir işletmede çalışan personellerin adı soyadı, çalıştığı süre ve brüt maaşı bilgisayara girildiğinde 3 ve 3 yıldan fazla çalışmış olanlara maaşının %30’u kadar ikramiye verilecektir, buna göre ilgili tabloyu hazırlayarak ikramiye tutarını hesaplayan formülü yazınız.
Not: Yukarıda örnekte de görüldüğü gibi formülün yazılması istenilen hücre seçilerek formül, formül çubuğundan girilebilir. Formül yazıldıktan sonra enter tuşuna basıldığında bu formülün sonucu ilgili hücrede görünecektir.
Örnek-13
Bir işletmede çalışan personellerden yabancı dili Almanca veya İngilizce olanlar bir eğitim seminerine gönderilecektir. Personellerin adı soyadı ve yabancı dili bilgisayara girildiğinde seminere katılıp katılmayacağını belirten tabloyu hazırlayınız.
Adı Soyadı ve Yabancı Dili doğrudan klavyeden yazılır.
Seminere Katılma Durumu:
Örnek-14
Ehliyet sınavına giren öğrencilerin adı, ilk yardım, trafik ve motor notları bilgisayara girildiğinde bütün derslerden 70 barajını aşmış ise “Kazandı” aksi halde “Kazanamadı” sonucunu veren tabloyu hazırlayınız.
Örnek-15
Adı soyadı ve aylık geliri bilgisayara girilen kişilerin, aylık geliri 500 YTL ye kadar ise açlık sınırında, 500 YTL ile 1.500 YTL arası ise fakir, 1.500 YTL üzerinde ise zengin Yaşam Düzeyi sınıflandırmasını yapan tabloyu hazırlayınız.
Diğer Bilgiler doğrudan klavyeden, Yaşam Düzeyi ise formülle yazılır.
Yaşam Düzeyi:
Örnek-16
Öğrenci Adı ve 100’lük sistemde notu bilgisayara girildiğinde, notunu harf sistemine dönüştüren tabloyu hazırlayınız. Dönüşüm formülünü aşağıdaki aralıkları ölçü alarak yazınız.
Öğrencilerin adı soyadı ve 100’lük sistemde notları doğrudan yazılır. Harf notuna dönüşüm formülü ise aşağıda görüldüğü gibi yazılabilir.
Örnek-17
Bir işletme personellerine çalıştıkları süreye göre prim verecektir. Personellerin adı, yıl olarak çalıştıkları süre ve brüt maaşı bilgisayara girildiğinde aşağıdaki ölçülere göre primlerini hesaplayınız. Ayrıca, adı soyadı ve çalıştıkları süreye göre grafik oluşturunuz.
-
0 – 2 yıl arası prim yok
-
3 – 10 yıl arası brüt maaşının %15’i
-
11 – 20 yıl arası brüt maaşının %25’i
-
21 ve daha fazla ise brüt maaşının %35 kadar prim verilecektir.
Adı soyadı, çalıştığı süre, brüt maaşı doğrudan klavyeden yazılır.
Prim Tutarı
Örnek-18
Adı soyadı, 3 yazılı notu, 2 sözlü notu bilgisayara girilen öğrencilerin not ortalamalarını hesaplayarak 45 barajına göre geçtiğini veya kaldığını belirtiniz. Ayrıca ortalama notunu yanda gösterilen ölçüye göre 5’lik sisteme dönüştürünüz.
|
0-24 |
0 |
|
25-44 |
1 |
|
45-54 |
2 |
|
55-69 |
3 |
|
70-84 |
4 |
|
85-100 |
5 |
Öğrencilerin adı soyadı ve notları doğrudan klavyeden girilir. Ortalama, sonuç ve 5’lik sisteme dönüştürme ise, formüller aracılığıyla yazdırılır.
Ortalama
=ortalama(B2:F2)
Sonuç:
=Eğer(G2<44,5;"Kaldı";"Geçti")
5'li Sistem
Örnek-19
Bir sınıfta yapılan sınavda, öğrencilerin adı soyadı, 3 yazılı, 1 sözlü notu bilgisayara girilmektedir. Öğrencilerin not ortalamalarını hesaplayarak, not ortalaması 45’in üzerindeyse geçti aksi halde kaldı sonucunu veren not ortalamasını aşağıdaki not gruplarına göre kıyaslayarak derecelendirmesini yapan formülü yazınız. Ayrıca tablonun bir kenarında, sınıfın not ortalamasını, kalanların sayısını, geçenlerin sayısını, sınıfın başarı oranını (45 barajını geçenlerin sınıf mevcuduna oranı), pekiyi derecede not alan kişi sayısını, en düşük notu, en yüksek notu bulan değerlendirme formüllerini yazarak tabloyu hazırlayınız. Kalanların ve geçenlerin sayısını grafikle gösteriniz.
|
0-44 |
Başarısız |
|
45-54 |
Geçer |
|
55-69 |
Orta |
|
70-84 |
İyi |
|
85-100 |
Pekiyi |
Formüller
Adı soyadı, yazılı ve sözlü notları doğrudan klavyeden yazılır. Diğerlerinin formülleri ise aşağıda görüldükleri gibi yazılabilir.
Ortalama
=Ortalama(B2:E2)
Sonuç
=Eğer(F2<=44;"Geçti";"Kaldı")
Derece
Sınıfın Ortalaması
=Ortalama(F2:F6)
Kalanların Sayısı
=Eğersay(G2:G6;"Kaldı")
Geçenlerin Sayısı
=Eğersay(G2:G6;"Geçti")
Sınıfın Başarı Oranı
=(B12*100)/5
Pekiyi Sayısı
=Eğersay(H2:H6;"Pekiyi")
En Düşük Not:
=Min(F2:F6)
En Yüksek Not
=Mak(F2:F6)
Örnek-20
Yukarıdaki Tabloya Göre
=BAĞ_DEĞ_SAY(A1:D5) > 11
=BAĞ_DEĞ_SAY(B1:C3) > 3 |
Belirtilen bölgedeki rakamları sayar |
|
=BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY(B1:B3) >5 |
Belirtilen bölgediki dolu hücrelirin sayısını verir. |
|
=BOŞLUKSAY(B1:C3) >1 |
Belirtilen bölgedeki boşlukların sayısını verir. |
=EĞERSAY(A1:D5;"Emir") >1
=EĞERSAY(A1:D5;">=85") >4
=EĞERSAY(A1:D5;"<50") >2 |
Belirtilen bölgede belirtilen şarta uygun değeri sayar. |
=MAK(B2:D5) >100
=MAK(B2:B5) >95
=MAK(D2:D5) >97,5 |
Belirtilen bölgedeki en büyük değeri verir |
=MİN(B2:D5) >45
=MİN(C2:C5) >75 |
Belirtilen Bölgedeki en küçük sayısı verir |
=BÜYÜK(B2:D5;2) >97,5
=BÜYÜK(B2:B5;2) >85
=BÜYÜK(D2:D5;3 >70 |
Belirtilen bölgede belirilen sıradaki büyük sayıyı verir. |
=KÜÇÜK(B2:D5;2) >45
=KÜÇÜK(B2:B5;2) >65
=KÜÇÜK(D2:D5;3) >82,5 |
Belirtilen bölgede belirilen sırada gelen küçük sayıyı verir. |
Örnek-21
=ETOPLA(B2:B7;"Doktor";C2:C7)
(B2:B7 bölgesinde görevi öğretmen olanların C2:C7 bölgesindeki maaşlarının toplamını verir. Sonuç: 3000 )
Örnek-22
Hizalama seçeneklerini kullanarak aşağıdaki tabloyu oluşturunuz.
MS POWERPOİNT
Microsoft PowerPoint, brifing, seminer verme ve animasyonlu görüntü oluşturma programıdır. İşyerlerinde genel olarak, şirketin durumu, gelişimi, tanıtımı amacıyla bir takım sunuların yapılması amacıyla kullanılır.
Örnek
Okuduğunuz Eğitim kurumunu tanıtan en az 3 sayfadan ve arkaplan müziği içeren bir sunum hazırlayın.
İnternet
İnternetin Tarihçesi
İnternet 1960 yılların sonlarına doğru ABD Savunma Departmanı bünyesindeki İleri Araştırma Projeleri Ajansı (Arpa) tarafından desteklenen bir proje olarak başlamıştır. İlk başlarda Arpa’dan araştırma desteği alan bilim adamlarının birbirleriyle iletişimini sağlamak amacıyla kurulan bu deneme niteliğindeki bilgisayar ağı daha sonra Arpanet adını almıştır.
Arpanet’e üye kişiler bir müddet sonra bu iletişim ağını araştırma amaçlarının dışında da kullanmaya başladıklarını fark ettiler. İnsanlar neredeyse anında gerçekleşen elektronik iletişimin yararlarını gördükçe Arpanet’e katılmak isteyenlerin sayısı gittikçe artıyordu.
1980’li yılların sonlarına doğru Amerikan Ulusal Bilim Kurumu’nun (NSF) Arpanet’i genişletmesi ve NSF net’i kurması için fon ayrıldı. Bu sayede yüksek hızlı hatlar geliştirildi. Buna ek olarak bölgesel ağların kurulması ve bu ağların NSF net’e bağlanması için Amerikan hükümeti tarafından plan hazırlandı. Daha sonra bu plan genişletilerek bazı bölgesel ağların üçüncü şahıslara ve firmalara Internet bağlantısı sağlamasına izin verildi, böylece isteyen herkese Internet’e ulaşabilme imkanı doğdu.
İrnetnet Nedir?
Bir çok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır.
İnternet, insanların her geçen gün gittikçe artan “üretilen bilgiyi saklamak/paylaşmak ve ona kolayca ulaşma” istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. İnternet’i bu haliyle bir bilgi denizine yada büyükçe bir kütüphaneye benzetebiliriz.
İnternet, tüm dünya üzerine yayılmış bilgisayar ağlarının birleşiminden oluşan bir bilgisayar ağıdır. İnternet ile istediğiniz yere hızlıca ulaşabilir, dünyanın her tarafındaki bilgisayar sistemlerine mesajlar gönderebiliriz, bu mesajlar birkaç saniye içinde hedefe ulaşacaktır. Buna elektronik mektup yada e-mail denir. Size yakın internet bağlantılı bilgisayarı telefonla arayabilir ve ona bağlanabilir sisteme giriş yapabilir, buradan da diğer Internet’e bağlı bilgisayarlara bağlanarak programları çalıştırılabilir, ve kaynaklara ulaşılabiliriz. Bu işleme uzak giriş (remote login) denir.
Web Nedir?
Milyonlarca firma, ürünleri, hizmetleri hakkındaki bilgileri yazı, resim, ses ve hareketlendirmeler içeren sayfalar haline getirerek internet’te yayınlamaktadır. Bu sayfalara Web Sayfası, bir firma yada kurumun sayfalarının tümüne Web Sitesi, sayfaların yayınlandığı bilgisayar sistemine, Web Sunucusu (web server) denir.
Internet üzerinde yüz binlerce bilgisayar yazılımı ve aklımıza gelebilecek her türlü bilginin bulunabileceği kaynaklar mevcuttur. Tüm bunlara ücretsiz olarak ulaşabiliriz, dilerseniz bilgisayarınıza aktarabilirsiniz. Bu işleme dosya transferi (internetten dosya indirme, Download) denir.
Kendimize kişisel bir web sayfası açmak veya şirketimize bir web sayfası açmak için, öncelikle site ismini (Domain) satın almalı ve daha sonra şirketimiz ile ilgili bilgileri bir web sayfası halinde tasarımını yapar ve son olarak hazırladığımız bu sayfaların yayınlanması için bir serverden yer alarak o bölüme kayıt yapar ve yayınlanmasını sağlarız. Tabiki bütün bu işlemleri yapan bir takım yazılım firmaları da var bu firmalarla bağlantı kurup bir takım ücretler karşılığında web sayfamızı hazırlatabilir ve yayınlatabiliriz.
İnternet Adreslerinde Kullanılan Kavramlar
Günümüzde hemen hemen her şirketin bir web sayfası vardır. Genel olarak web sayfalarının adresleri, www……………….com şeklindedir. Ancak şirket adından sonraki takı (.com, net vs) ülkeden ülkeye veya kuruluştan kuruluşa göre değişmektedir.
|
gov |
Devlet Kuruluşları |
|
edu |
Eğitim Kurumları (üniversiteler gibi) |
|
org |
Ticari olmayan, kar amacı gütmeyen kuruluşlar |
|
com |
Ticari kuruluşlar |
|
mil |
Askeri kuruluşlar |
|
net |
Servis sunucuları (internet servis sağlayıcılar gibi) |
www (World Wide Web internet) internet web adreslerinin ön takısıdir.
Web Adreslerinin sonunda bulunan bazı ülke kısaltmları
|
tr |
Türkiye |
|
jp |
Japonya |
|
uk |
İngiltere |
|
it |
italya |
|
ch |
İsviçre |
|
ca |
Kanada |
|
ru |
Rusya |
|
id |
Endonezya |
|
ul |
Hollanda |
|
De |
Almanya |
|
fr |
Fransa |
|
il |
israil |
|
no |
Norveç |
|
se |
İsveç |
|
fi |
Finlandiya |
|
gr |
Yunanistan |
|
hr |
Hırvatistan |
|
yu |
Yeni Yugoslavya |
|
br |
Brezilya |
|
bg |
Bulgaristan |
Bilgisayar işletmenliği ders notlarını pdf görünümünde açmak için lütfen burayı tıklayın